معرفی بوئینگ 747 بازنشسته هما EP-IAA

این هواپیما دویست و هفتاد و پنجمین بوئینگ 747 تولید شده و اولین SP تحویل داده شده به یک ایرلاین غیرآمریکایی است که به سفارش ایران‌ایر و با شماره سریال 20998 ساخته شد. نخستین پرواز خود را در تاریخ 1976/02/20 انجام داد و بیست و دو روز بعد در 1976/03/12 [مطابق با 22 اسفند 1354] به ایران تحویل داده شد. کابین این هواپیما هنگام تحویل به صورت C22Y283 پیکربندی شده بود. منبع: وبلاگ طیاره

با ورود این هواپیما به ناوگان ایران‌ایر، این شرکت توانست خط هوایی تهران به فرودگاه جان.اف.كندی نیویورك را که از سال 1354 با بهره‌گیری از بوئینگ 707 و با یك توقف جهت سوخت‌گیری در فرودگاه هیثرو لندن آغاز شده بود، بدون توقف طی کرده و به این ترتیب، طولانی‌ترین خط هوایی بدون توقف جهان در آن ایام را راه‌اندازی كند.

در شهریور 1383 از خدمت در ناوگان ایران‌ایر کنار گذاشته شد و حتی به نمایشگاه پرواز نیز منتقل شد، اما به علت نیاز ایران‌ایر، مجددا پس از اورهال در سال 1387، به آسمان‌ها بازگشت تا اینکه پس از انجام آخرین پرواز خود به کشور هندوستان، در 21 خرداد 1393 به فرودگاه مهرآباد منتقل شده و برای همیشه در آنجا به خواب فرو رفت. با توجه به امکان استفاده مجدد از موتورهای این جمبوجت، در آن مقطع موتورهای آن روی هواپیمای SP دیگر ایران‌ایر (EP-IAC) نصب شده و آن هواپیما پس از مدتی زمینگیری دوباره فعال شد.

این هواپیما از سال 1359 تا اوایل سال 1364 با نام «فارس»، از 1364 تا 1383 با نام «کردستان» و نهایتا از سال 1387 تا پایان عمر با نام «خلیج فارس» پرواز می‌کرد.

‌
مشخصات فنی و ظاهری

این هواپیما از چهار موتور PW JT9D-7F ساخت شرکت Pratt & Whitney در زیر دو بال، با طول هر موتور 3.26 متر و عرض 2.34 متر و با وزن هر کدام 4010 کیلوگرم و رانش هر کدام 47900 پاوند استفاده می‌کرد.

ـ مدل هواپیما: Boeing 747SP-86
ـ تعداد بویینگ‌های 747SP ساخته شده: 45 فروند
ـ طول هواپیما: 56.31 متر
ـ عرض کابین: 6.08 متر
ـ ارتفاع بلندترین نقطه سازه از سطح زمین: 20.07 متر
ـ دهانه بال: 59.64 متر
ـ مساحت بال: 511 متر مربع
ـ حداکثر وزن در زمان برخاست: 315700 کیلوگرم
ـ حداکثر وزن در زمان فرود: 204100 کیلوگرم
ـ ظرفیت بنزین: 190630 لیتر
ـ سرعت کروز: 910 کیلومتر بر ساعت
ـ ماکزیمم سرعت: 1000 کیلومتر بر ساعت
ـ سقف پرواز: 45100 پا (13.7 کیلومتر)
ـ برد پرواز: 10800 کیلومتر
ـ تعداد کروی پرواز: 3 نفر
ـ طول باند مورد نیاز برای تیک‌آف: 2800 متر
ـ طول باند مورد نیاز برای لندینگ: 3200 متر

‌
رویدادها

ـ در 12 شهریور 1387 این جمبوجت که با 271 سرنشین، پرواز بمبئی به تهران را آغاز کرده بود، به علت آتش‌سوزی در موتور شماره 2 از ادامه مسیر انصراف داده و با خاموش کردن آن موتور به بمبئی بازگشت.

ـ در 8 بهمن 1388 این هواپیما که با 248 سرنشین، پرواز توکیو ـ پکن ـ تهران را آغاز کرده بود، هنگام اپروچ در فرودگاه پکن، پرنده‌ای به داخل یکی از موتورهای هواپیما کشیده شد. این اتفاق باعث شد پرواز پکن به تهران این مسیر به منظور آماده شدن هواپیما با دو روز تأخیر (32 ساعت) انجام شود.

ـ در 29 شهریور 1391 به همراه تعداد دیگری از هواپیماهای ایران مشمول تحریم‌های ایالات متحده آمریکا شد.

ـ در بامداد 12 خرداد 1393 این هواپیما که با 290 مسافر از تهران به مقصد کوالالامپور حرکت کرده بود به علت نیاز فوری یک بانوی 60 ساله به خدمات پزشکی، تقاضای فرود اضطراری از فرودگاه زاهدان کرد و پس از ارائه خدمات پزشکی لازم به این بیمار که حدود یک ساعت به طول انجامید، هواپیما آماده ادامه مسیر به مقصد مالزی شد اما به دلیل نشت هیدرولیک ناچار به توقف مجدد در فرودگاه زاهدان شد. هواپیما تا ارسال قطعه یدکی از تهران و رفع عیب، در زاهدان زمینگیر شد تا اینکه غروب همان روز زاهدان را به مقصد فرودگاه کوالالامپور ترک کرد. اين جمبوجت به‌منظور رعايت حداكثر وزن مجاز جهت فرود در زاهدان، ميزان 50 تن سوخت را در عرض 25 دقيقه تخليه كرد.

ـ در 18 شهریور 1399 شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران «هما» آگهی مزایده 12 فروند هواپیمای از رده خارج خود ـ از جمله این هواپیما ـ را منتشر کرد. با پیگیری جمعی از علاقه‌مندان هوانوردی و اهتمام وب‌سایت آئرواسپیس‌تاک در راه‌اندازی کمپینی با هدف جلوگیری از فروش این هواپیما به عنوان نخستین بوئینگ 747SP ناوگان هوایی ایران، سرانجام مدیرعامل ایران‌ایر با عدم فروش این هواپیما و جانمایی آن در نمایشگاه هوایی تهران موافقت کرد.

‌
تصاویری از این هواپیما