معرفی ناوگان ایرباس 310 ایران

هواپيمای A310 حيات خود را با نام A300B10 که یكی از طرح‌های پروژه A300B شرکت ایرباس بود آغاز كرد. این هواپیما که بر اساس A300 پایه‌گذاری شده بود به اندازه 13 قاب از A300B كوتاه‌تر است و اين كاهش در طول باعث شده بود كه تعداد مسافر به 200 تا 230 نفر برسد. همچنین نسبت منظری بال افزایش یافته و دهانه و مساحت بال کمتر شده است. در کابین A310 از سیستم‌های دیجیتال استفاده شده است. به کمک این سیستم‌ها تعداد خدمه در عرشه پرواز به 2 نفر کاهش می‌یابد که مطلوب خطوط هوایی است.

اولين پرواز A310 در 3 آوريل 1982 انجام شد و در آوریل 1983 وارد خدمت در خطوط هوایی لوفتهانزا گردید.

A310-300 دارای برد پروازی بیشتری نسبت به مدل A310-200 بود و از سال 1985 تولید آن آغاز شد. مدل 300 می‌تواند تا 7000kg سوخت را حمل كند. همچنین هواپيماي A310-200F به عنوان مدل باربری معرفی شده است. مدل دیگر A310-200C نمونه باربری/مسافربری است که برای اولین‌بار در سال 1984 در شرکت آلمانی مارتین‌ایر وارد خدمت شد.

ساخت این‌گونه هواپیما در جولای 2007 متوقف شد.

مشخصات

ایرباس 310 دارای دو موتور توربوفن در زیر دو بال است.

ـ فاصله نوک دو بال: 43.9 متر
ـ طول: 46.7 متر
ـ ارتفاع: 15.8 متر این مطالب از وبلاگ طیاره کپی شده است
ـ ظرفیت مسافر: 280 نفر (در مدل ایرباس A310-300)
ـ بیشینه سرعت: 0.85 ماخ (895 کیلومتر بر ساعت) (در مدل ایرباس A310-300)
ـ محدوده پرواز: 8000 کیلومتر (در مدل ایرباس A310-300)

مدل‌ها

A310-200: مدل پایه مسافربری
A310-200C: مدل مسافربری با امکان تغییر کاربری به ترابری
A310-300: با بهینه‌سازی مصرف سوخت و افزایش محدوده پرواز
A310-300ER: با باک بنزین اضافی برای افزایش طول پرواز

‌‌

هواپیمای ایرباس 310 در ایران

در ایران، شش شرکت ایران‌ایر، ماهان، ایرتور، تابان، یزد ایرویز و آوا از این نوع هواپیما در ناوگان خود استفاده کرده‌اند.

نخستین ایرباس 310 ایران آذر 1379 توسط ایران‌ایر از هواپیمایی امارات خریداری شده و در سن 15 سالگی با رجیستر EP-IBL وارد کشور شد. در سال 1380، این شرکت در جهت تقویت ناوگان خود، اما در انتخابی اشتباه، شش فروند ایرباس 310 سری 200 با میانگین سنی 16 سال از هواپیمایی ترکیه خریداری کرد که به دلیل مشکلات فراوان در موتور این هواپیماها، خیلی زود زمینگیر شدند. این شش هواپیما بین دو تا پنج سال برای ایران‌ایر خدمت کردند. این مطالب از وبلاگ طیاره کپی شده است.

هواپیمایی ماهان به عنوان دومین کاربر این هواپیما در ایران، در سال 1381 از طریق یک شرکت پوششی که در فرانسه به ثبت رسانده بود، دو فروند از این هواپیماها را با میانگین سنی 12 سال خریداری و با رجیستر EP-MHH [که بعدها به EP-MMP تغییر یافت] و EP-MHI [که بعدها به بدلیل مشکلات حقوق به F-OJHI تغییر یافت] وارد ناوگان خود کرد.

ایران‌ایر در دی‌ماه 1382 هشتمین ایرباس 310 خود را از یک شرکت مصری خریداری و در سن 11 سالگی با رجیستر EP-IBK وارد کشور کرد.

هواپیمایی ماهان نیز دو فروند ایرباس 310 دیگر در سال 1385 از یک شرکت آلمانی خریداری و با میانگین سنی 17 سال وارد ناوگان خود نمود. برای این دو هواپیما بعدها رجیستر EP-MMN و EP-MHO ثبت شد. این شرکت در اقدامی دیگر پنج فروند از این هواپیما را با میانگین سنی 19 سال از کشورهای آلمان، چک و کانادا خریداری کرده و در سال‌های 1387 [رجیستر EP-MNP و EP-MNV]، 1388 [رجیستر EP-MNO و EP-MNX] و فروردین 1390 [رجیستر EP-MNF] وارد ناوگان پروازهای خارجی خود نمود.

این شرکت از طریق شرکت‌های اقماری خود همچنین در سال 1390 یک فروند هواپیمای تشریفاتی ایرباس 310 را که قبلا متعلق به نیروی هوایی آلمان (لوفت‌وافه) بوده و به مدت 20 سال جهت سفرهای تشریفاتی مقامات دولتی آن کشور استفاده می‌شد، خریداری و وارد کشور نمود. این هواپیما هنگام ورود به ایران 24 سال سن داشت و علی‌رغم چند بار تغییر رجیستر، بدلیل شرایط تحریمی نتوانست پروازهای زیادی برای ماهان انجام دهد.

در مرداد 1393 نیز این شرکت یک فروند ایرباس 310 بیست‌وپنج ساله را از مغولستان خریداری و با رجیستر EP-MMJ وارد کشور کرد. [این هواپیما در اواخر سال 1402 با رجیستر EP-DZA به شرکت یزد ایرویز ترانسفر شد.]

هواپیمایی تابان به عنوان سومین کاربر ایرباس 310 در ایران، پس از اینکه در سال 1393 دو فروند از این نوع هواپیما را از یک شرکت افغانستانی به مدت کمتر از دو سال اجاره کرد، در فروردین 1394 یک فروند ایرباس 310 را از پرتغال خریداری کرده و در سن 24 سالگی با رجیستر EP-TBH وارد ناوگان ملکی خود نمود.

شرکت ایرتور نیز به عنوان چهارمین کاربر این هواپیما در ایران، در سال 1397 دو فروند ایرباس 310 با میانگین سنی 27 سال را از رومانی خریداری و با رجیستر EP-MDK و EP-MDL وارد ناوگان خود نمود.

هواپیمایی ماهان در آخرین سری واردات این هواپیما، در آبان 1398 دو فروند ایرباس 310 ازبکستانی را با میانگین سنی 25 سال خریداری و با رجیستر EP-MEC و EP-MED وارد ناوگان خود نمود. [این دو هواپیما بعدها با رجیستر EP-MDH و EP-MDP به هواپیمایی ایرتور فروخته شدند.] منبع: وبلاگ طیاره

آخرین ایرباس 310 ایران نیز پس از 10 سال پارک در فرودگاه تاشکند، در آذر 1401 توسط هواپیمایی آوا از کشور ازبکستان خریداری و در سن 31 سالگی وارد کشور شده و رجیستر EP-RBD دریافت کرد.

در ادامه این مطلب، ایرباس‌های 310 ناوگان هوایی ایران به تفکیک شرکت بهره‌بردار و بر اساس حروف الفبا معرفی خواهند شد. با این توضیح که رجیسترهای با زمینه رنگ زرد بازنشسته، از رده خارج و یا فروخته شده‌اند و رجیسترهای با زمینه رنگ کهربایی همچنان در خدمت ناوگان شرکت خود هستند.

‌

‌‌‌

‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌

‌‌‌‌‌‌

‌‌‌

‌‌

‌ ‌ ‌ ‌‌‌‌‌‌

‌‌

با کارشکنی آمریکا سفارش خرید 4 فروند ایرباس 330 و 10 فروند ایرباس 321 نو که در سفر سید محمد خاتمی، رئیس جمهور وقت به فرانسه تفاهم شده بود، به بن‌بست خورد. به دنبال محدودیت‌های ایجاد شده، در سال 1380 و در زمان وزارت احمد خرم، ایران شش فروند هواپیمای دست دوم ایرباس A310-200 از کشور ترکیه خریداری کرد که بعدها به دلیل زمینگیر شدن این هواپیماها، وی به همراه مدیرعامل وقت شرکت هواپیمایی هما تحت فشار سنگین کارشناسان و نمایندگان مجلس قرار گرفتند.

ماجرا از این قرار بود که با وجود مخالفت کارشناسان ذی‌ربط، هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران این شش فروند هواپیمای دست دوم و نامناسب را خریداری کرد و اين ايرباس‌ها پس از دو سال پرواز به علت نقص در موتور از كار افتاده و عملا زمينگير شدند. این مطالب از وبلاگ طیاره کپی شده است.

موتورهای هواپیماهای خریداری شده از نوع جنرال الکتریک CF6-80A3 بودند که اولین تولیدات از سری 80 این نوع موتور بودند. این مدل از موتورها به دلیل داغ شدن بیش از حد و طول زیاد شفت و کمانش شفت، دائما با پدیده لب‌پر شدن تیغه‌ها روبه‌رو می‌شد، به نحوی که در دوره تعمیراتی بسیار کمی می‌بایست تیغه‌ها‌ی آن تعویض می‌شد. اکثر هواپیماهای ایرباس موجود در ایران از مدل قدیمی‌تر این موتور (سری 50 موتورهای CF6) استفاده می‌کردند و با این مشکل مواجه نبودند. ویژگی نامناسب دیگر این موتورها، ناسازگاری آنها با شرایط اقلیمی ایران بود. همچنین سایر قطعات هواپیماها نیز توسط ترک‌ها تعویض شده و بعضا قطعات فرسوده جایگزین آنها شده بود.

در همان ایام گزارش تحقیق و تفحص مجلس ششم از بخش هوایی نیز به این موضوع پرداخت. در این گزارش آمده بود: با وجود هشدار مدیر مهندسی نیرو (موتور) مبنی بر وجود اشکالات اساسی در طراحی موتور شش فروند هواپیمای دست دوم خریداری شده از ترکیه و اینکه تعداد معدودی هواپیما در دنیا مجهز به این نوع موتورها هستند و تولید موتورهای مذکور به دلیل قابلیت‌های ضعیف خود به عنوان یک پروژه شکست‌خورده از طرف کارخانه جنرال الکتریک متوقف شده و همچنین محدودیت مراکز تعمیراتی این‌گونه موتورها که به کشورهای ترکیه، هلند، آمریکا و اسرائیل ختم می‌شود، دیری نمی‌پاید که موتورهای این هواپیماها به دلیل سوختن و کنده شدن تیغه‌های توربین از کار افتاده و هواپیماها یکی پس از دیگری زمینگیر شوند.

در ادامه این گزارش آمده بود: یکی از شرکت‌های معتبر اروپایی در پاسخ به استعلام یکی از شرکت‌های هواپیمایی خصوصی ایرانی، آنها را از خرید هواپیماهای مذکور منصرف می‌کند. مدیران شرکت هواپیمایی ترکیش نیز در مصاحبه‌های خود به هزینه‌های بالای تعمیر، نگهداری و سوخت این هواپیماها اذعان کرده و خرید این هواپیماها از سوی ایران را نجات شرکتشان از ورشکستگی اعلام کردند، در شرایطی که هواپیماهای بهتری برای فروش موجود بود. منبع: وبلاگ طیاره

در بخش دیگری از گزارش تحقیق و تفحص مجلس ششم از بخش هوایی تصریح شده بود: شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران بابت کل هزینه خرید این شش فروند هواپیما، سه موتور یدکی، یک دستگاه موتور کمکی و خرید قطعات جمعا 118,587,394 دلار پرداخت کرد و بابت هزینه‌های جانبی شامل حق مأموریت کارکنان قسمت‌های مختلف (حدود 5700 نفر در روز) جمعا 1,104,916 دلار پرداخت می‌شود.

‌ ‌ ‌ ‌

‌ ‌ ‌ ‌‌‌‌‌‌

‌ ‌ ‌ ‌‌‌

‌‌‌‌

‌‌‌‌‌‌

‌‌‌‌

‌‌‌

‌ ‌ ‌ ‌‌‌‌‌‌

‌ ‌ ‌ ‌‌‌

‌‌‌‌‌

‌‌

‌‌‌‌

همچنین، شرکت هواپیمایی تابان از اردیبهشت و خرداد 1393 تا آبان 1394 دو فروند ایرباس 310 به رجیستر YA-CAQ و YA-CAV از شرکت آریانا افغان اجاره کرده بود.‌‌‌

‌

‌‌‌

‌‌‌‌

‌‌