استفاده از این مطالب تنها با ذکر منبع مجاز است

‌‌

ـ بخش اول: معرفی ناوگان توپولف 154 در ایران [توپولف‌های ملکی]

ـ بخش سوم: معرفی ناوگان توپولف 154 در ایران [توپولف‌های استیجاری 2]

‌‌

بخش دوم: معرفی ناوگان توپولف 154 در ایران [توپولف‌های استیجاری 1]

هواپیمایی ایرتور

EP-MCF
این طیاره در سال 1988 با سریال 0788 و شماره کارخانه 88A788 ساخته شد و در 10 نوامبر همان سال با رجیستر CCCP-85650 به Aeroflot تحویل داده شد. برای چند شرکت روسی و بلغاری دیگر نیز پرواز کرد.
در سپتامبر 2005 [مطابق با شهریور 1384] به اجاره شرکت ایرتور درآمد و یک سال بعد در روز جمعه 10 شهریور 1385 این هواپیما که با تأخیر از بندرعباس عازم مشهد شده بود، هنگام فرود در فرودگاه مشهد به دلیل شکستن اهرم‌های فرود دچار سانحه شده و از باند خارج می‌شود. لحظاتی بعد دود فضای داخل هواپیما را پر كرده و مسافران كه هر كدام سعی در نجات جان خود داشتند به سوی درب‌های اضطراری هجوم آوردند، اما فقط توانستند دو درب را باز كنند. بسیاری از مسافران نجات یافتند اما ناگهان انفجار كپسول‌های اكسیژن واقع در كابین جلو، همه را غافلگیر كرد و زنان و كودكانی كه نمی‌توانستند خود را نجات دهند، در میان شعله‌های آتش سوختند. در اثر این سانحه 28 نفر از 148 سرنشین این هواپیما جان باخته و 50 نفر نیز دچار سوختگی شدند.

‌‌

‌‌

‌‌

EP-MCG
این طیاره در سال 1991 با سریال 0883 و شماره کارخانه 91A883 ساخته شد و در 11 سپتامبر همان سال با رجیستر CCCP-85708 به Aeroflot تحویل داده شد. این مطالب از وبلاگ طیاره کپی شده است.
در سال 1372 به مدت کمتر از دو سال با رجیستر EP-ITJ به اجاره ایرتور درآمد و سپس به روسیه بازگشت. آذر 1384 برای بار دوم توسط ایرتور اجاره و با رجیستر EP-MCG وارد کشور شد و تا اوایل فروردین 1387 برای ایرتور پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و یک سال و نیم بعد برای همیشه زمینگیر شد.

اجاره اول با رجیستر EP-ITJ

‌‌

‌‌

‌‌

EP-MCH
این طیاره در سال 1991 با سریال 0879 و شماره کارخانه 91A879 ساخته شد و در 2 آگوست همان سال با رجیستر CCCP-85704 به Aeroflot تحویل داده شد.
در مارس 1997 [مطابق با اسفند 1375] با رجیستر EP-LAV به اجاره کیش‌ایر درآمد و تا خرداد 1377 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و بیش از هفت سال در آن کشور خدمت کرد.
در مارس 2006 [مطابق با اسفند 1384] برای بار دوم به ایران آمد و این‌بار با رجیستر EP-MCH توسط ایرتور اجاره شد و پس از سه سال پرواز در ایران، برای همیشه از ایران رفت. هواپیما از اکتبر 2010 در روسیه پارک شده است.

‌‌

EP-MCI
این طیاره در سال 1991 با سریال 0892 و شماره کارخانه 91A892 ساخته شد و در 21 نوامبر همان سال با رجیستر CCCP-85716 به Aeroflot تحویل داده شد. تا سال 2005 برای چند شرکت روسی و چینی پرواز می‌کرد.
از ماه می2005 [مطابق با اردیبهشت 1384] با رجیستر EP-MCI به اجاره ایرتور درآمد و تا اردیبهشت 1387 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و تا نوامبر 2011 در آن کشور خدمت کرد و از آن تاریخ تا کنون در فرودگاه شهر Novokuznetsk زمینگیر شده است.

‌‌

EP-MBC
این طیاره در سال 1990 با سریال 0841 و شماره کارخانه 90A841 ساخته شد و در 14 ژوئن همان سال با رجیستر CCCP-85678 به Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 با رجیستر RA-85678 به دیگر شرکت روسی KrasAir منتقل شد.
از ژانویه 1995 [مطابق با اردیبهشت 1384] با رجیستر EP-LAO به اجاره کیش‌ایر درآمد. یک سال بعد رجیستر آن به EP-LAS تغییر کرد و همچنان برای هواپیمایی کیش پرواز می‌کرد تا اینکه در خرداد 1378 از ایران خارج شد.
در سپتامبر 1999 [مطابق با شهریور 1378] مجددا به ایران آمد، اما این‌بار با رجیستر EP-MBC به اجاره ایرتور درآمد و تا فروردین 1380 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و نهایتا در اکتبر 2010 در کراسنویارسک اوراق شد. منبع: وبلاگ طیاره

نخستین روزهای حضور در ایران

‌‌

EP-MBF
این طیاره در سال 1992 با سریال 0841 و شماره کارخانه 92A934 ساخته شد و در 13 نوامبر همان سال با رجیستر RA-85752 به Aeroflot تحویل داده شد. برای دو شرکت دیگر روسی نیز پرواز کرد.
از 2000/03/06 [مطابق با 12 اسفند 1378] با رجیستر EP-MBF به اجاره ایرتور درآمد و تا اسفند 1380 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و نهایتا در سپتامبر 2014 در شهر Khabarovsk این کشور اوراق شد.

‌‌

EP-MBG
این طیاره در سال 1990 با سریال 0858 و شماره کارخانه 90A858 ساخته شد و در 29 دسامبر همان سال با رجیستر OK-BYP به ناوگان تشریفاتی دولت چک تحویل داده شد. یک سال و نیم بعد از به شرکتی دیگر واگذار شده و هشت سال نیز برای چند شرکت در این کشور و یک شرکت روسی پرواز کرد.
از 2000/03/07 [مطابق با 17 اسفند 1378] با رجیستر EP-MBG به اجاره ایرتور درآمد و تا اردیبهشت 1382 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و نهایتا در آوریل 2011 در مسکو اوراق شد.

‌‌

EP-MBK
این طیاره در سال 1990 با سریال 0802 و شماره کارخانه 89A802 ساخته شد و در 29 دسامبر همان سال با رجیستر CCCP-85657 به Aeroflot تحویل داده شد. مدتی نیز در چین و بلغارستان پرواز کرد.
از 2000/06/27 [مطابق با 7 تیر 1379] با رجیستر EP-MBK به اجاره ایرتور درآمد و تا اردیبهشت 1380 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به بلغارستان بازگشت و مجددا در بهمن همان سال به ایران آمده و تا خرداد 1383 در ناوگان ایرتور حضور داشت.
با خروج از ایران برای چند شرکت بلغاری و روسی پرواز کرد و نهایتا در سال 2008 در مسکو اوراق شد.

‌‌

EP-MBO
این طیاره در آخرین روزهای سال 1993 با سریال 0982 و شماره کارخانه 93A982 ساخته شد و در 20 ژانویه 1994 با رجیستر RA-85798 به Aviaenergo تحویل داده شد. برای چند شرکت روسی دیگر نیز پرواز کرد.
از 2001/06/09 [مطابق با 19 خرداد 1380] به مدت یک سال با رجیستر EP-MBO به اجاره ایرتور درآمد و سپس به روسیه بازگشت.
هواپیما از سال 2011 از خدمت خارج و در ژوئن 2013 در کازان اوراق شد.

‌‌

EP-MBR
این طیاره در سال 1993 با سریال 0975 و شماره کارخانه 93A975 ساخته شد و در 12 اکتبر همان سال با رجیستر RA-85791 به شرکت Sakha Avia NAC که سابقا از زیرمجموعه‌های آئروفلوت در یاکوتسک روسیه بود، تحویل داده شد. پیش از ورود به ایران، مدت کوتاهی در بلغارستان پرواز کرد.
از 2001/10/17 [مطابق با 25 مهر 1380] با رجیستر EP-MBR به اجاره ایرتور درآمد و سپس در اسفند 1382 به روسیه بازگشت.
هواپیما در نوامبر 2009 از خدمت خارج و در سال 2015 در یاکوتسک اوراق شد.

‌‌

EP-MBS
این طیاره در سال 1991 با سریال 0871 و شماره کارخانه 91A871 ساخته شد و در 12 اکتبر همان سال با رجیستر RA-85698 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. مدتی نیز در جمهوری آذربایجان و بلغارستان پرواز کرد.
از 2002/01/21 [مطابق با 1 بهمن 1380] با رجیستر EP-MBS به اجاره ایرتور درآمد. چهارده روز پس از آغاز فعالیت برای ایرتور و در صبح روز 23 بهمن 1380 در حالی که فرودگاه مهرآباد را با 107 مسافر و 12 خدمه به مقصد خرم‌آباد ترک کرده بود، در نزدیکی خرم‌آباد به دلیل شرایط نامساعد جوی با کوه برخورد کرد و تمام سرنشینان آن کشته شدند.
این هواپیما در چهارده روز خدمت در ایران، 80 ساعت پرواز شامل 75 نشست و برخاست داشت. همچنین، تا قبل از تحویل به ایرتور 12610 ساعت عمليات پروازی شامل 5441 نشست و برخاست انجام داده بود.

تصویری از هواپیما، چند ماه پیش از ورود به ایران

‌‌

موقعیت سقوط هواپیما در بامداد 23 بهمن 1380

‌‌

EP-MBV
این طیاره در سال 1991 با سریال 0877 و شماره کارخانه 91A877 ساخته شد و در 18 جولای همان سال با رجیستر CCCP-85702 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 رجیستر آن به RA-85702 تغییر یافت.
در جولای 1994 [مطابق با مرداد 1373] با رجیستر EP-ITK به اجاره ایرتور درآمد و تا آبان 1374 در ایران ماند. سپس به روسیه بازگشت و هفت سال دیگر در این کشور پرواز کرد.
در اکتبر 2003 [مطابق با آبان 1382] برای بار دوم و با رجیستر EP-MBV توسط ایرتور اجاره شد و هفت ماه برای این شرکت پرواز کرد. سپس در خرداد 1383 ایران را ترک کرد.
هواپیما در فوریه 2009 از خدمت خارج و در سال 2010 در کراسنویارسک اوراق شد.

روسیه ـ در حال آماده‌سازی برای ورود اول به ایران

‌‌

‌‌

EP-MBZ
این طیاره در سال 1991 با سریال 0902 و شماره کارخانه 91A902 ساخته شد و نخستین پرواز خود را در فوریه همان سال انجام داد، اما بیش از یک سال به هیچ مشتری تحویل داده نشد. در 1992/05/20 با رجیستر CCCP-85720 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد.
در همان سال [مطابق با سال 1371] با رجیستر EP-ITA به اجاره ایرتور درآمد و دو سال در ایران ماند. سپس به روسیه بازگشت و نه سال در این کشور پرواز کرد.
در نوامبر 2003 [مطابق با آبان 1382] برای بار دوم و با رجیستر EP-MBZ توسط ایرتور اجاره شد و یازده ماه دیگر برای این شرکت پرواز کرد. سپس در شهریور 1383 ایران را ترک کرد.
در 2006/01/11 [مطابق با 21 دی 1384] برای بار سوم، و این‌بار توسط هواپیمایی آریا با رجیستر روسی RA-85720 وارد کشور شد و تا تیر ماه 1386 برای این شرکت پرواز کرد.
پس از خروج از ایران، هواپیما از فوریه 2009 از خدمت خارج و در سال 2010 در کراسنویارسک اوراق شد.

‌‌

‌‌

EP-MAE
این طیاره در سال 1991 با سریال 0867 و شماره کارخانه 91A867 ساخته شد و در ماه می همان سال با رجیستر CCCP-85694 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. این شرکت نیز از همان ابتدا هواپیما را به مدت سه سال به شرکت Trans African Airlines در کشور مالی اجاره داد.
در ژوئن 1995 [مطابق با خرداد 1374] با رجیستر EP-ITU به اجاره ایرتور درآمد. یک سال در حالی که همچنان در ایران بود به EP-MAE تغییر رجیستر داد. هواپیما تا بهمن 1376 در ایران ماند و سپس به روسیه بازگشت. در ژوئن 2008 از خدمت خارج شد و در سال 2010 در کراسنویارسک اوراق شد.

‌‌

EP-MAJ
این طیاره در دسامبر 1985 با سریال 0719 و شماره کارخانه 85A719 ساخته شد و در مارس 1986 با رجیستر 8R-GGA به شرکت Guyana airways تحویل داده شد. مدتی نیز در کوبا و روسیه پرواز کرد.
در سال 1996 [مطابق با 1375 شمسی] با رجیستر EP-MAJ به اجاره ایرتور درآمد و حدود پنج سال برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و تا فوریه 2009 در این کشور فعالیت کرد و نهایتا در سال 2011 در کراسنویارسک اوراق شد.

‌‌

EP-MAK
این طیاره در دسامبر 1991 با سریال 0884 و شماره کارخانه 91A884 ساخته شد و در 19 سپتامبر همان سال با رجیستر CCCP-85709 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. مدتی نیز برای شرکت Siberia پرواز کرد.
در آوریل 1995 [مطابق با فروردین 1374] با رجیستر EP-ITM به اجاره ایرتور درآمد و تا خرداد 1375 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت. از اسفند همان سال مجددا توسط ایرتور با رجیستر EP-MAK اجاره شد و تا اسفند 1378 در ایران پرواز کرد. این مطالب از وبلاگ طیاره کپی شده است.
سپس به روسیه بازگشت و تا ژانویه 2011 در این کشور فعالیت کرد و نهایتا در مارس 2017 در Vnukovo اوراق شد.

‌‌

EP-MAL
این طیاره در سال 1992 با سریال 0915 و شماره کارخانه 92A915 ساخته شد و در 9 جولای همان سال با رجیستر CCCP-85733 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. برای دو شرکت روسی دیگر نیز پرواز کرد.
از 1997/01/09 تا 1997/08/07 [مطابق با 20 دی 1375 لغایت 16 مرداد 1376] با رجیستر EP-MAL به اجاره ایرتور درآمد. سپس به روسیه بازگشت و تا جولای 2012 در این کشور فعالیت کرد و نهایتا در آگوست 2014 در Tyumen اوراق شد.

‌‌

EP-MAM
این طیاره در سال 1990 با سریال 0836 و شماره کارخانه 90A836 ساخته شد و در 28 آوریل همان سال با رجیستر CCCP-85676 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. برای دو شرکت روسی دیگر نیز پرواز کرد.
از مارس 1997 [مطابق با اسفند 1375] با رجیستر EP-MAM به اجاره ایرتور درآمد. در شهریور 1377 به روسیه بازگشت و از می 2010 تاکنون در ولادی‌وستوک در شرق این کشور ذخیره شده است.

‌‌

EP-MAN
این طیاره در سال 1993 با سریال 0967 و شماره کارخانه 93A961 ساخته شد و در 20 دسامبر همان سال با رجیستر RA-85802 به شرکت روسی ChitaAvia تحویل داده شد.
از 1997/01/31 [مطابق با 12 بهمن 1375] با رجیستر EP-MAN به اجاره ایرتور درآمد. در مهر 1377 از ایران خارج شد و مدتی در فرودگاه دبی پارک شد. سپس به روسیه بازگشت و تا ژانویه 2009 در این کشور فعالیت کرد و نهایتا در نوامبر 2014 در خاباروفسک اوراق شد.

‌‌

EP-MAP
این طیاره در اکتبر 1992 با سریال 0923 و شماره کارخانه 92A923 ساخته شد و در سال 1993 با رجیستر RA-85766 به شرکت روسی ChitaAvia تحویل داده شد.
از مارس 1997 [مطابق با اسفند 1375] با رجیستر EP-MAP به اجاره ایرتور درآمد. در مهر 1377 از ایران خارج شد و مدتی در فرودگاه دبی پارک شد. سپس به روسیه بازگشت و تا ماه می 2010 در این کشور فعالیت کرد. هواپیما از فوریه 2014 جهت نگهداری به مجموعه ورزشی Primorskoe Koltso در نزدیکی ولادی‌وستوک در شرق این کشور منتقل شده است.

EP-MAQ
این طیاره در سال 1991 با سریال 0870 و شماره کارخانه 91A870 ساخته شد و در 24 آوریل همان سال با رجیستر CCCP-85697 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1992 برای مدت دو سال به یک شرکت هندی اجاره داده شد.
در سال 1995 [مطابق با 1374 شمسی] برای یک سال با رجیستر EP-MAB به اجاره ایرتور درآمد. سپس برای چند ماه به روسیه بازگشت و مجددا در مرداد 1375 با رجیستر EP-MAQ به ناوگان استیجاری ایرتور ملحق شد و تا مرداد 1377 برای این شرکت پرواز کرد.
هواپیما به روسیه بازگشت و تا نوامبر 2008 در این کشور فعالیت کرد و نهایتا در سال 2013 در MinVody اوراق شد

‌‌

EP-MAS
این طیاره در سال 1991 با سریال 0866 و شماره کارخانه 91A866 ساخته شد و در 4 آوریل همان سال با رجیستر CCCP-85693 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 با رجیستر RA-85693 به شرکت Siberia منتقل شد.
از آگوست همان سال [مطابق با مرداد 1372] با رجیستر EP-ITG برای کمتر از دو سال به اجاره ایرتور درآمد. سپس از ایران خارج شد و مدتی در اسلواکی و روسیه پرواز کرد. مجددا از شهریور تا دی 1378 با رجیستر EP-MAS به ناوگان استیجاری ایرتور ملحق شد.
هواپیما سپس به روسیه بازگشت و در 2001/10/04 در حالی که با 66 مسافر و 12 خدمه، در مسیر تل‌آویو به Novosibirsk روسیه بود، بر فراز کشور اوکراین، در جریان تمرینات پدافند هوایی این کشور به اشتباه مورد هدف یک موشک S200 قرار گرفته و موشک در 15 متری هواپیما منفجر شد. بر اثر این انفجار، هواپیما دچار آتش‌سوزی و افت فشار کابین شده و در دریای سیاه سقوط کرد و تا عمق 2000 متری غرق شد.

‌‌

EP-MAU
این طیاره در اواخر سال 1991 با سریال 0904 و شماره کارخانه 91A904 ساخته شد و در 25 فوریه سال بعد با رجیستر CCCP-85722 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد.
در آوریل 1993 [مطابق با فروردین 1372] با رجیستر RA-85722 به اجاره کیش‌ایر درآمد. از آذر 1373 تا مهر 1374 با رجیستر EP-ARH توسط هواپیمایی ماهان اجاره شد و سپس به روسیه بازگشت.
در سال 1997 [مطابق با 1376 شمسی] دوباره به ایران بازگشت و با رجیستر EP-BOJ توسط بن‌ایر (هواپیمایی بنیاد) اجاره شد. از آبان 1378 نیز به مدت یک سال توسط هواپیمایی ایرتور و با رجیستر EP-MAU به خدمت گرفته شد.
هواپیما سپس به روسیه بازگشت و در سال 2007 به قرقیزستان رفت و از سال 2011 تا کنون در ماناس بیشکک پارک شده است.

‌‌

EP-MAV
این طیاره در سپتامبر 1992 با سریال 0929 و شماره کارخانه 92A929 ساخته شد. از همان ابتدا [مطابق با نیمه دوم سال 1371 شمسی] با رجیستر RA-85746 به اجاره کیش‌ایر درآمد. در اول شهریور 1373 رجیستر هواپیما به EP-LAD تغییر یافت و یک سال دیگر نیز برای این شرکت پرواز کرده و سپس در 30 آبان 1374 ایران را ترک کرد.
در سال 1375 مجددا به ایران بازگشت و با رجیستر EP-BON به شرکت بن‌ایر (هواپیمایی بنیاد) رفت، سپس از اواخر سال 1375 با رجیستر EP-MAG به هواپیمایی ایرتور اجاره داده شد و این شرکت نیز برای مدت کوتاهی هواپیما را در اختیار هواپیمایی اکو قرار داد. پس از آن در تیر ماه 1377 به ایرتور بازگشت و این‌بار چهار سال با رجیستر EP-MAV برای این شرکت پرواز کرد.
هواپیما در تیر ماه 1381 [مطابق با آوریل 2002] ایران را برای همیشه ترک کرد و نهایتا در سپتامبر 2011 زمینگیر و در آگوست 2015 اوراق شد.

‌‌

‌‌

EP-MAX
این طیاره در سال 1991 با سریال 0891 و شماره کارخانه 91A891 ساخته شد و در 23 دسامبر همان سال با رجیستر CCCP-85715 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. چند ماه بعد با رجیستر RA-85715 به KavMinVody Avia - KMV ترانسفر شد.
از آگوست 1994 [مطابق با مرداد 1373] با رجیستر EP-LAI به اجاره کیش‌ایر درآمد و پانزده ماه برای این شرکت پرواز کرده و سپس در 30 آبان 1374 ایران را ترک کرد.
در خرداد 1375 مجددا به ایران بازگشت و با رجیستر EP-MAF به هواپیمایی ایرتور اجاره داده شد. مدتی کوتاهی با رجیستر EP-BOM به شرکت بن‌ایر (هواپیمایی بنیاد) تحویل داده شد، سپس از فروردین 1376 به ایرتور بازگشت و این‌بار چهار سال با رجیستر EP-MAX برای این شرکت پرواز کرد.
هواپیما در 5 اردیبهشت 1380 [مطابق با 2001/05/25] ایران را برای همیشه ترک کرد و نهایتا در سپتامبر 2011 زمینگیر و در آگوست 2015 اوراق شد.

‌

‌

EP-MAZ
این طیاره در سال 1990 با سریال 0857 و شماره کارخانه 90A857 ساخته شد و در 1 دسامبر همان سال با رجیستر CCCP-85687 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1992 با رجیستر RA-85687 به شرکت Siberia ترانسفر شد.
از 1996/05/20 [مطابق با 31 اردیبهشت 1375] با رجیستر EP-MAC به اجاره هواپیمایی ایرتور درآمد و تا مرداد 1376 برای این شرکت پرواز کرد. سپس از ایران رفت و در 19 شهریور 1377 برای بار دوم به ناوگان استیجاری ایرتور بازگشت و این‌بار به مدت کمتر از سه سال دیگر با رجیستر EP-MAZ برای این شرکت پرواز کرد.
هواپیما در 21 اردیبهشت 1380 [مطابق با 2001/05/11] ایران را برای همیشه ترک کرد و نهایتا در نوامبر 2008 زمینگیر و در سال 2013 اوراق شد.

اجاره یک‌ساله اول

‌

اجاره سه‌ساله دوم

‌

EP-ITN
این طیاره در سال 1992 با سریال 0942 و شماره کارخانه 92A942 ساخته شد و در 22 دسامبر همان سال با رجیستر RA-85760 به شرکت Bratskoe AP تحویل داده شد.
در 1996/02/19 [مطابق با 30 بهمن 1374] با رجیستر EP-ITN به اجاره ایرتور درآمد و تا شهریور 1376 برای این شرکت پرواز کرد.
پس از خارج شدن از ایران، برای شرکت‌هایی در بلاروس و روسیه خدمت کرد و از آگوست 2011 زمینگیر شده است.

‌‌

EP-ITS
این طیاره در سال 1990 با سریال 0859 و شماره کارخانه 90A859 ساخته شد و در 14 دسامبر همان سال با رجیستر CCCP-85688 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 با رجیستر RA-85688 به شرکت Siberia ترانسفر شد.
از ماه می 1995 [مطابق با اردیبهشت 1374] با رجیستر EP-ITS به اجاره ایرتور درآمد و تا مرداد 1376 برای این شرکت پرواز کرد.
در 7 فروردین 1375 هنگامی که با 170 مسافر و 8 خدمه قصد تیک‌آف از فرودگاه مشهد به سمت اصفهان را داشت، در میانه باند از سمت راست باند خارج شده و به لبه بتنی یک جاده برخورد کرد. در این حادثه به هیچکدام از سرنشینان صدمه‌ای وارد نشد، ولی چرخ دماغه هواپیما شکست.
هواپیما پس از خروج از ایران به روسیه رفت و تا سپتامبر 2010 در این کشور پرواز کرد. سپس در شهر MinVody زمینگیر و نهایتا در سال 2013 اوراق شد.

‌‌‌

EP-ITV
این طیاره در سال 1989 با سریال 0810 و شماره کارخانه 89A810 ساخته شد و در 28 جولای همان سال با رجیستر CCCP-85660 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1992 با رجیستر RA-85660 به شرکت Bratskoe AP ترانسفر شد.
از 1994/04/28 [مطابق با 8 اردیبهشت 1373] با رجیستر EP-ITL به اجاره ایرتور درآمد و در بهمن 1374 رجیستر آن به EP-ITV تغییر یافت.
هواپیما در خرداد 1379 ایران را ترک کرد و از فوریه 2009 تاکنون در کراسنویارسک زمینگیر شده است.

‌‌

‌‌

EP-ITC
این طیاره در سال 1991 با سریال 0874 و شماره کارخانه 91A874 ساخته شد و در 9 جولای همان سال با رجیستر CCCP-85699 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1992 به شرکت Transaero - TSO ترانسفر شد.
از 1992/06/02 [مطابق با 12 خرداد 1371] به مدت یک سال با رجیستر EP-ITC به اجاره ایرتور درآمد. سپس ایران را ترک کرد و تا آوریل 2009 در روسیه پرواز کرد و نهایتا در مارس 2015 اوراق شد.

‌‌

EP-ITD
این طیاره در اواخر سال 1991 با سریال 0903 و شماره کارخانه 91A903 ساخته شد و در 27 فوریه سال بعد با رجیستر CCCP-85721 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد.
کمتر از سه ماه بعد در 1992/05/19 [مطابق با 29 اردیبهشت 1371] با رجیستر EP-ITD به اجاره ایرتور درآمد.
در 19 بهمن 1371 در حالی که با 12 خدمه و 119 مسافر که عمدتا زوج‌های جوانی بودند که برای ماه‌عسل از تهران عازم مشهد بودند، پس از تیک‌آف از فرودگاه مهرآباد با یک فروند هواپیمای جنگی سوخو SU-24 که در یک دسته پنج‌فروندی پس از رژه روز نیروی هوایی قصد داشتند در این فرودگاه فرود بیایند برخورد کرده و تمام سرنشینان این هواپیما و دو خلبان هواپیمای سوخو کشته شدند.
بر اثر این برخود، قسمت انتهایی توپولف کنده شده و برخی مسافران با صندلی‌هایشان از انتهای هواپيما به بيرون پرتاب می‌شوند.

‌‌

LZ-LCX
این طیاره در اواخر سال 1986 با سریال 0744 و شماره کارخانه 86A744 ساخته شد و در مارس سال بعد با رجیستر LZ-BTX به شرکت بلغاری Balkan - Bulgarian Airlines تحویل داده شد.
از فوریه 1998 [مطابق با بهمن 1376] با رجیستر EP-LBC به اجاره هواپیمایی کیش درآمد و یک سال برای این شرکت پرواز کرد. سپس به بلغارستان بازگشت.
در 2005/02/28 [مطابق با 10 اسفند 1383] مجددا به ایران آمد و این‌بار با رجیستر LZ-LCX توسط ایرتور اجاره شد و یک سال برای این شرکت پرواز کرد.
هواپیما سپس به روسیه رفت و از آگوست 2011 در شهر Novokuznetsk زمینگیر شده است.

در اجاره هواپیمایی کیش

‌‌

‌‌

هواپیمایی کیش

EP-LCD
این طیاره در اواخر سال 1989 با سریال 0825 و شماره کارخانه 89A825 ساخته شد و در 8 فوریه سال بعد با رجیستر CCCP-85667 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1994 با رجیستر RA-85667 به شرکت Mavial - Magadan Airlines ترانسفر شد.
در سال 2002 [مطابق با نیمه دوم سال 1381] با رجیستر EP-LCD به اجاره هواپیمایی کیش درآمد و حدود یک سال برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و در ژوئن 2008 از رده خارج و در آگوست 2009 اوراق شد.

‌‌

EP-LBN
این طیاره در اواخر سال 1985 با سریال 0717 و شماره کارخانه 85A717 ساخته شد و در ماه می سال بعد با رجیستر B-2602 به شرکت چینی CAAC - Civil Aviation Administration of China تحویل داده شد. سه سال بعد به China Northwest ترانسفر شد و دو سال نیز در قزاقستان پرواز کرد.
در دسامبر 1999 [مطابق با آذر 1378] با رجیستر EP-LBN به اجاره هواپیمایی کیش درآمد و بیش از سه سال برای این شرکت پرواز کرد. سپس در اردیبهشت 1382 ایران را ترک کرد و پس از مدتی پرواز در بلغارستان و روسیه، از سال 2009 از رده خارج و در اکتبر 2013 در مسکو اوراق شد.

سه سال پرواز برای کیش‌ایر

‌‌

اوراق شدن در مسکو

‌‌

EP-LAT
این طیاره در اواخر سال 1990 با سریال 0842 و شماره کارخانه 90A842 ساخته شد و در 30 آوریل همان سال با رجیستر CCCP-85679 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 با رجیستر RA-85679 به KrasAir ترانسفر شد.
در آوریل 1995 [مطابق با فروردین 1374] با رجیستر EP-LAP به اجاره هواپیمایی کیش درآمد. یک سال بعد رجیستر آن به EP-LAT تغییر کرد و تا خرداد 1377 برای این شرکت پرواز کرد. سپس ایران را ترک کرد و در نوامبر 2008 از رده خارج و در سال 2010 در کراسنویارسک اوراق شد.

سال اول اجاره با رجیستر EP-LAP

‌‌

تمدید اجاره با رجیستر EP-LAT

‌‌

EP-LAU
این طیاره در سال 1990 با سریال 0848 و شماره کارخانه 90A848 ساخته شد و در 11 اکتبر همان سال با رجیستر CCCP-85681 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 با رجیستر RA-85681 به شرکت Khakassia ترانسفر شد.
در آگوست 1996 [مطابق با مرداد 1375] با رجیستر EP-LAU به اجاره هواپیمایی کیش درآمد و دو سال برای این شرکت پرواز کرد. سپس ایران را ترک کرد و در نوامبر 2013 از رده خارج و در سال 2014 اوراق شد.

‌‌

EP-LAQ
این طیاره در سال 1990 با سریال 0850 و شماره کارخانه 90A850 ساخته شد و در 16 اکتبر همان سال با رجیستر CCCP-85683 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 با رجیستر RA-85683 به شرکت KrasAir ترانسفر شد.
از 1995/08/20 [مطابق با 29 مرداد 1374] با رجیستر EP-LAQ به اجاره هواپیمایی کیش درآمد و دو سال برای این شرکت پرواز کرد. سپس ایران را ترک کرد و در فوریه 2009 از رده خارج و در سال 2011 در کراسنویارسک اوراق شد.

‌‌

EP-LAZ
این طیاره در آخرین روزهای سال 1993 با سریال 0976 و شماره کارخانه 93A976 ساخته شد و با رجیستر RA-85792 به شرکت Samara تحویل داده شد. در سال 1993 با رجیستر RA-85683 به شرکت KrasAir ترانسفر شد.
از 1997/04/14 [مطابق با 25 فروردین 1376] با رجیستر EP-LAZ به اجاره هواپیمایی کیش درآمد و سه سال برای این شرکت پرواز کرد. سپس ایران را ترک کرد و در آگوست 2011 از رده خارج و در سال 2021 در Vnukovo اوراق شد.

‌

EP-LBH
این طیاره در سال 1992 با سریال 0913 و شماره کارخانه 92A913 ساخته شد و در 27 می همان سال با رجیستر CCCP-85731 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 با رجیستر RA-85731 به شرکت Samara ترانسفر شد.
در 1997/05/06 [مطابق با 16 اردیبهشت 1376] با رجیستر EP-LAX به اجاره هواپیمایی کیش درآمد. از تیر 1378 اجاره آن با رجیستر EP-LBH تمدید شد و سپس در دی‌ماه 1379 ایران را ترک کرد.
هواپیما از دسامبر 2008 با مجموع 16758 ساعت پرواز شامل 7203 سیکل نشست و برخاست در Domodedovo Samara زمینگیر شده است.

دو ماه پس از ورود به ایران با رجیستر EP-LAX

‌‌

تمدید اجاره تا دی 1379

‌‌

EP-LBX
این طیاره در سال 1987 با سریال 0763 و شماره کارخانه 87A763 ساخته شد و در 11 دسامبر همان سال با رجیستر CCCP-85634 به شرکت Aeroflot تحویل داده شد. در سال 1993 رجیستر آن به RA-85634 تغییر یافت و از آوریل 1997 در فرودگاه Sheremetyevo مسکو از ناوگان این شرکت کنار گذاشته شد.
در 2000/01/13 [مطابق با 23 دی 1378] با رجیستر EP-CPM به اجاره هواپیمایی کاسپین درآمد. دو سال بعد با رجیستر EP-LBX توسط هواپیمایی کیش اجاره شد.
در 1 اسفند 1380، یک ماه پس از ورود به ناوگان کیش‌ایر و 8 روز پس از حادثه سقوط توپولوف ایرتور در نزدیک خرم‌آباد، در فرودگاه مشهد هارد لندینگ انجام داد. سپس جهت تعمیر به فرودگاه Vnukovo مسکو منتقل شد، اما هنگامی که هواپیما در حال Tow شدن بود، چرخ دماغه آن می‌شکند. بدلیل به صرفه نبودن تعمیر، از رده خارج شده و از قطعات آن در سایر هواپیما استفاده شد. بدنه آن نیز در سال 2005 اوراق شد.

در اجاره کاسپین

‌‌

انتقال به مسکو پس از هارد لندینگ

‌‌

اهدای قطعات پیش از اوراق شدن

‌‌

EP-LBM
این طیاره در سال 1995 با سریال 1007 و شماره کارخانه 95A1007 ساخته شد و در اکتبر همان سال با رجیستر RA-85817 به شرکت Tatarstan تحویل داده شد. در سال 1996 به شرکت Samara ترانسفر شد.
از سال 1997 [مطابق با نیمه دوم سال 1376] به مدت یک سال با رجیستر EP-LBF به اجاره کیش‌ایر درآمد. سپس به روسیه بازگشت و در اردیبهشت 1378 مجددا به ایران آمد و این‌بار به مدت بیش از پنج سال تا مرداد 1383 با رجیستر EP-LBM برای کیش‌ایر پرواز کرد.
سپس به روسیه بازگشت و نهایتا در نوامبر 2008 از خدمت خارج و در نوامبر 2014 در کراسنویارسک اوراق شد.

‌‌

‌‌
هواپیمایی قشم

EP-TQB
این طیاره در سال 1981 با سریال 0517 و شماره کارخانه 81A517 ساخته شد و در 8 دسامبر همان سال با رجیستر OK-BYC در اختیار دولت جمهوری چک قرار داده شد. در سال 1990 به یک شرکت خصوصی در این کشور ترانسفر شد. سپس در 1992 به روسیه رفت.
از فوریه 1999 [مطابق با بهمن 1377] به مدت پنج ماه با رجیستر RA-85804 به اجاره فارس‌ایرقشم و از می 2000 [مطابق با اردیبهشت 1379] به مدت حدود شش ماه با رجیستر EP-TQB به اجاره قشم‌ایر درآمد. سپس به روسیه بازگشت و نهایتا در سال 2004 از خدمت خارج و در سال 2007 در کازان اوراق شد.

‌‌

EP-TQD
این طیاره در سال 1986 با سریال 0725 و شماره کارخانه 86A725 ساخته شد و در مارس همان سال با رجیستر B-2605 در اختیار CAAC - Civil Aviation Administration of China قرار داده شد. دو سال بعد به China Northwest ترانسفر شد. سپس در 1998 توسط شرکت اوکراینی Donbassaero خریداری شد.
در نوامبر همان سال [مطابق با آبان 1377] با رجیستر EP-TQD به اجاره فراز قشم [که بعدها به قشم‌ایر تغییر نام داد] درآمد و تا تیر 1381 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به اوکراین بازگشت و نهایتا در آوریل 2009 از خدمت خارج و در فوریه 2011 اوراق شد.

‌‌

‌‌

EP-TQM
این طیاره در سال 1992 با سریال 0906 و شماره کارخانه 92A906 ساخته شد و در 8 می همان سال با رجیستر CCCP-85724 در اختیار شرکت Aeroflot قرار داده شد. برای چند شرکت بلاروسی و روسی دیگر نیز پرواز کرد.
در 2000/02/18 [مطابق با 29 بهمن 1378] با رجیستر EP-TQM به اجاره قشم‌ایر درآمد و تا خرداد 1381 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و پس از پرواز برای سه شرکت در این کشور، در نوامبر 2008 از خدمت خارج و در جولای 2018 در Novosibirsk اوراق شد.

‌‌

آذر 1379 ـ فرودگاه رأس‌الخیمه

‌‌

اوراق هواپیما در نووسیبیرسک

‌‌

‌‌

هواپیمایی ارم

EP-EKA
این طیاره در سال 1992 با سریال 0912 و شماره کارخانه 92A912 ساخته شد و در ماه می همان سال با رجیستر CCCP-85730 در اختیار شرکت Vityaz قرار داده شد. یک سال بعد به رجیستر RA-85730 به Omsk Avia ترانسفر شد. این مطالب از وبلاگ طیاره کپی شده است.
در 2005/11/18 [مطابق با 27 آبان 1384] با رجیستر EP-EKA به عنوان نخستین هواپیمای شرکت هواپیمایی ارم که در همان ماه تأسیس شده بود وارد کشور شد و تا دی‌ماه 1387 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و ضمن پارک در فرودگاه شهر کراسنویارسک، با مجموع 22165 ساعت پرواز شامل 9562 سیکل پرواز به فروش گذاشته شد، اما بدلیل نداشتن مشتری، در سال 2013 اوراق شد.

نخستین روزهای حضور در ایران

‌‌

‌‌

EP-EKB
این طیاره در سال 1993 با سریال 0946 و شماره کارخانه 93A946 ساخته شد و در آوریل همان سال با رجیستر RA-85763 در اختیار شرکت Aerovolga قرار داده شد. برای چند شرکت دیگر نیز پرواز کرد.
از 2004/11/25 [مطابق با 5 آذر 1383] به مدت هفت ماه با رجیستر EP-MHQ به اجاره هواپیمایی ماهان درآمد. سپس به روسیه بازگشت و پنج ماه بعد در 2005/11/29 [مطابق با 8 آذر 1384] با رجیستر EP-EKB به عنوان دومین هواپیمای شرکت هواپیمایی ارم وارد کشور شد و تا اردیبهشت 1387 برای این شرکت پرواز کرد. سپس به روسیه بازگشت و ضمن پارک در فرودگاه شهر Samara، با مجموع 17997 ساعت پرواز شامل 8159 سیکل پرواز به فروش گذاشته شد، اما بدلیل نداشتن مشتری، در جولای 2016 اوراق شد.

اجاره هفت‌ماهه توسط ماهان

‌‌

‌‌

اوراق شدن در روسیه

‌‌

هواپیمایی ماهان

EP-MHB
این طیاره در سال 1992 با سریال 0907 و شماره کارخانه 92A907 ساخته شد و در آوریل همان سال با رجیستر CCCP-85725 در اختیار شرکت Aeroflot قرار داده شد. برای دو شرکت بلاروسی و روسی دیگر نیز پرواز کرد.
از 2000/11/23 [مطابق با 3 آذر 1379] به مدت یک سال و نیم با رجیستر EP-MHB به اجاره هواپیمایی ماهان درآمد. سپس در اردیبهشت 1381 به روسیه بازگشت و پس از پرواز برای چند شرکت در این کشور، از ژانویه 2012 از خدمت خارج و نهایتا در سال 2013 در شهر Minvody اوراق شد.

‌‌

EP-MHD
این طیاره در سال 1992 با سریال 0936 و شماره کارخانه 92A936 ساخته شد و در نوامبر همان سال با رجیستر RA-85754 در اختیار شرکت Corsair قرار داده شد. برای چند شرکت دیگر روسی نیز پرواز کرد.
از 2001/05/16 [مطابق با 26 اردیبهشت 1380] به مدت یک سال با رجیستر EP-MHD به اجاره هواپیمایی ماهان درآمد. سپس به روسیه بازگشت و پس از پرواز برای سه شرکت در این کشور، از جولای 2017 در شهر Surgut پارک شده است.

‌‌

EP-MHX
این طیاره در سال 1992 با سریال 0939 و شماره کارخانه 92A939 ساخته شد و در 25 نوامبر همان سال از کارخانه ترخیص شد.
از همان ابتدا [مطابق با آذر 1371] با رجیستر EP-ITI به اجاره ایرتور درآمد و حدود سه سال برای این شرکت پرواز کرد. سپس از ایران خارج شده و مدتی در روسیه، بلاروس و جمهوری آذربایجان فعالیت کرد.
در 2001/07/26 [مطابق با 4 مرداد 1380] مجددا به ایران آمد و این‌بار به مدت یک سال با رجیستر EP-MHX توسط ماهان اجاره شد. سپس به روسیه رفت و تا 2020/10/28 که بازنشست شد در این کشور پرواز کرد.

سه سال پرواز برای ایرتور

‌‌

EP-MHT
این طیاره در سال 1993 با سریال 0960 و شماره کارخانه 93A960 ساخته شد و در جولای همان سال با رجیستر RA-85801 در اختیار شرکت LII Gromov قرار داده شد. برای دو شرکت روسی دیگر نیز پرواز کرد.
از 2000/05/24 [مطابق با 4 خرداد 1379] با رجیستر EP-MBJ به اجاره هواپیمایی ایرتور درآمد. دو سال بعد در مرداد 1382 با رجیستر EP-MHT توسط هواپیمایی ماهان اجاره شد و تا اردیبهشت 1382 برای این شرکت پرواز کرد.
سپس به روسیه بازگشت و پس از پرواز برای دو شرکت در این کشور، از فوریه 2009 از خدمت خارج و نهایتا در آوریل 2012 در شهر کراسنویارسک اوراق شد.

دو سال اجاره برای ایرتور

‌‌

نه ماه پرواز برای ماهان

‌‌

EP-MHR
این طیاره در سال 1992 با سریال 0928 و شماره کارخانه 92A928 ساخته شد و در سپتامبر همان سال با رجیستر RA-85745 در اختیار شرکت مقدونیه‌ای Meta Aviotransport Macedonia قرار داده شد. در فوریه 1998 توسط شرکت روسی OmskAvia خریداری شد.
چند روز بعد و از 1998/02/10 [مطابق با 21 بهمن 1376] با رجیستر EP-MAT به هواپیمایی ایرتور اجاره داده شد. بیش از پنج سال بعد در تیر 1382 با رجیستر EP-MHR به اجاره هواپیمایی ماهان درآمد و تا اسفند 1383 برای این شرکت پرواز کرد.
سپس به روسیه بازگشت و پس از پرواز برای دو شرکت در این کشور، از سال 2008 از خدمت خارج و نهایتا در آوریل 2011 در شهر Domodedovo اوراق شد.

‌‌

EP-MHV
این طیاره در سال 1992 با سریال 0932 و شماره کارخانه 92A932 ساخته شد و در آوریل سال بعد با رجیستر RA-85750 در اختیار شرکت Aerovolga قرار داده شد. برای یک شرکت چینی و دو شرکت روسی نیز پرواز کرد.
از 1997/03/07 [مطابق با 17 اسفند 1375] با رجیستر EP-MAR به هواپیمایی ایرتور اجاره داده شد و تا آذر 1378 در ناوگان این شرکت حضور داشت. سپس به روسیه برگشت و سه ماه بعد در 17 اسفند 1378 مجددا برای ایرتور، این‌بار با رجیستر EP-MBE وارد کشور شد و یک سال دیگر نیز برای این شرکت پرواز کرد.
در فروردین 1380 ایران را ترک کرد و در دی‌ماه همان سال برای بار سوم وارد کشور شده و با رجیستر EP-MHV به اجاره هواپیمایی ماهان درآمد و تا مهر 1382 برای این شرکت پرواز کرد.
سپس به روسیه بازگشت و بیش از پنج سال نیز در آنجا خدمت کرد تا اینکه در آوریل 2009 از خدمت خارج و نهایتا در سال 2013 در کراسنویارسک اوراق شد.

پرواز برای ایرتور

‌‌

‌‌

EP-MHZ
این طیاره در دسامبر 1991 با سریال 0890 و شماره کارخانه 91A890 ساخته شد و در 6 فوریه سال بعد با رجیستر CCCP-85714 در اختیار شرکت ALAC قرار داده شد. برای شرکت‌هایی در ترکیه، یونان و روسیه نیز پرواز کرد.
از 2001/08/28 [مطابق با 6 شهریور 1380] با رجیستر EP-MHZ به اجاره هواپیمایی ماهان درآمد و سه سال بعد در 30 تیر 1383 به روسیه بازگشت و بیش از چهار سال نیز در آنجا خدمت کرد تا اینکه در ژانویه 2009 از خدمت خارج و نهایتا در سال 2010 در کراسنویارسک اوراق شد.

‌‌

در برخی منابع، از توپولف‌هایی نام برده شده که مدت کوتاهی در سال‌های 1999 و 2004 با رجیستر EP-ARI و EP-MRZ برای ماهان پرواز کرده‌اند. طیاره درباره این هواپیماها به اطلاعاتی دست نیافت.

‌‌‌‌

‌‌‌

»» ادامه معرفی هواپیماهای توپولف:

ـ بخش سوم: معرفی ناوگان توپولف 154 در ایران [توپولف‌های استیجاری 2]

‌‌‌‌‌

ـ بخش اول: معرفی ناوگان توپولف 154 در ایران [توپولف‌های ملکی]

‌‌‌

‌‌‌

‌‌‌

‌‌‌

‌‌‌

‌‌‌